Wie was die Eimers van Eimersweide?

Waar komt de naam van de buurt Eimersweide vandaan? Weinig Arnhemmers die dat weten. De moeilijke bril dook in de geschiedenis en kwam een rijke Arnhemmer uit de achttiende eeuw tegen.

Arnhem-Zuid heeft niet veel monumenten. Dat is niet vreemd; grote delen van het huidige stadsdeel waren lang niet bebouwd. Betekent dit dat er eeuwenlang niets gebeurde? Integendeel. Al vóór de komst van de Romeinen was een groot deel van de grond al in cultuur gebracht.

In tegenstelling tot de meeste gebouwen die er staan, zijn namen in de zuidelijke helft van de stad vaak wel eeuwenoud. Vaak zijn die te herleiden tot historische plaatsnamen. Malburgen is volgens sommige bronnen afkomstig van een verhoging (berg) waar werd rechtgesproken (male), Rijkerswoerd was het hoger gelegen stukje (woerd) waar ene Rikkert zijn boerderij had en hoe het nu volgebouwde veld bij het oude dorp Elden heet, kunt u zelf ook wel bedenken.

(Tekst gaat verder na de foto)

Het vroegere perceel Eimersweide hoorde bij boerderij Immerloo. Dat lag even ten zuiden van de plek van deze foto.

GELD BELEGGEN

Andere namen zijn moeilijker te herleiden. Laten we er één voorbeeld uithalen: Eimersweide. Oorspronkelijk een veldnaam. Wat een weide is, kunnen we zelf wel bedenken. Maar wie of wat is Eimers? Wellicht de eigenaar van die weide?

Grondbezit was ook in vroeger eeuwen al een manier om geld te beleggen. Rijke burgers of instellingen als kloosters bezaten vaak grote stukken weiland. Die verpachtten ze vaak aan verschillende boeren.

Zo werden de polders in het huidige Arnhem-Zuid opgedeeld in verschillende kleinere kavels. In de twintigste eeuw kregen die lapjes grond een nummer. Daarvoor hadden ze vaak een naam. Die veldnaam kon te maken hebben met het gebruik (Koeweide), de grootte (Acht Morgen, ‘morgen’ is een oude oppervlaktemaat) of de eigenaar (Van der Feltzweide).

VOORAANSTAAND BURGER

Een grondbezitter Eimer is niet te vinden. Waar komt die opmerkelijke, ouderwetse naam eigenlijk vandaan? Het blijkt een verbastering van de Germaanse mansnaam Engelbert. En dan komen we er een met ongeveer die achternaam tegen: Pieter Walraven Engelbertz, een vooraanstaand burger van Arnhem. Is de weide naar hem vernoemd?

Er is één andere verklaring voor de naam Eimersweide te verzinnen: emer oftewel emmertarwe is ook een graansoort. Groeide dat hier? Uit de bronnen blijkt dat de boeren er vooral gras vandaan haalden, dus dat is niet zo waarschijnlijk. Engelbertz als naamgever ligt meer voor de hand.

FLINKE ERFENIS

Toen deze Arnhemmer in 1776 overleed, liet hij een flinke erfenis na. Dat ging allemaal in de verkoop. Dat waren onder meer een paar woningen in de stad, compleet met tuin, behang en koetshuis. Maar vooral: “Het huis Immerloh, een half uur buiten Arnhem geleegen, met honderd in de zeventig morgen uiterweerden, in verscheide perceelen verdeelt”.

Boerderij Immerloo lag in de Malburgsche polder, vlakbij waar nu de Immerlooplas ligt. Het perceel met de naam Eimersweide lag hier even ten noorden van, precies op de plek van de huidige buurt Eimersweide. Hoogstwaarschijnlijk is het dus eigenlijk ‘Engelbertz’ weide’. In die tijd was dit nog geen deel van Arnhem, maar van het Kleefse Huissen.

Advertentie in de Amsterdamsche Courant uit 1776 waarin de verkoop van Engelbertz’ bezit wordt aangekondigd.

In 2020 breidt de buurt zich nu uit met het in de Immerlooplas gelegen Eimerseiland. Zou de heer P.W. Engelbertz trots zijn geweest als hij had geweten dat meer dan twee eeuwen na zijn dood een eilandje naar hem werd genoemd? En dan hebben we het nog niet eens over de Eimerssingel-Oost en – West. Of klinkt Engelbertzsingel misschien toch beter..?

Dit is het tweede deel in een serie over de geschiedenis van Arnhem-Zuid en wat er nog van over is. Dit artikel is ook verschenen op De Moeilijke Bril.