Malburgen heeft flink geleden in de Tweede Wereldoorlog. Niet alleen maar bij de Slag om Arnhem. Al op 22 februari 1944, vandaag precies 72 jaar geleden, gooiden geallieerden bommen op de toenmalige nieuwbouwwijk Arnhem-Zuid. Dode kinderen lagen naar verluidt met hun pop in hun handen geklemd op nu zo onbeduidend lijkende Malburgse straten. In heel Arnhem vielen die dag 60 slachtoffers.
Bij diezelfde actie vielen in Nijmegen ruim 800 doden. Waarom gooiden Britten en Amerikanen die bommen? Het zou een vergissing zijn geweest, hoewel sommige historici daar vraagtekens bij zetten. Hoe dan ook: Malburgen heeft al vóór de slag om Arnhem flink geleden. Soms is dat duidelijk te zien. Maar op andere plaatsen is er een iets geoefender oog voor nodig. Neem nou de Haagdoornstraat in Malburgen-West.
Rijtjeshuisjes in puin
Wie door die straat fietst, denkt al gauw: hier staan woningen uit de jaren 30. En dat klopt voor een deel ook wel. Deze straat is een van de eerste die na de bouw van de Rijnbrug (nu John Frostbrug) ontstond. Maar foto’s uit 1944 zijn schokkend. We zien de keurige rijtjeshuisjes, toen nog geen tien jaar oud, compleet in puin liggen. Er is weinig fantasie nodig om hier een gezin bij te bedenken, dat beroofd is van huis en haard. In het beste geval…
(Tekst gaat na afbeelding verder.)
En dan moest de Slag om Arnhem nog komen, zeven maanden later. Kortom, Arnhem-Zuid heeft flink geleden. Hoe is dat na de oorlog opgelost? De huizen zijn na 1945 vaak weer in dezelfde stijl opgebouwd. Wie heel goed kijkt, kan dat zien. Vaak hebben bakstenen van na de oorlog een iets andere kleur dan de iets oudere bakstenen. In meer vooroorlogse straten in Malburgen is dat te zien.
Rijnwijk
Natuurlijk kreeg niet alleen de zuidkant van de stad bommen. Ook onder meer Rijnwijk heeft flink geleden. Daar moet een monument komen ter nagedachtenis van het enigszins vergeten bombardement, dat in de schaduw staat van de Slag om Arnhem in september 1944. Over een paar jaar zal er op die plek verder niets meer aan de fatale vergissing herinneren. Het oude deel van Rijnwijk staat op de nominatie te verdwijnen.
Een officiële herdenking heeft vandaag nog niet plaatsgevonden. Sommigen wijten dat aan een gebrek aan medewerking door de gemeente. Maar volgend jaar is er weer een 22 februari, dan is er weer een nieuwe kans om een monument in te wijden. Waarom is dat niet in 2014 gebeurd, toen het 70 jaar geleden was? Dat is mij niet helemaal duidelijk.
Grote afbeelding: Gelders Archief
Arnhems Erfgoed 
Zeer indrukwekkend, om een verhaal te lezen wat echt gebeurd is. En dat terwijl ik hier niet eens vandaan kom.
LikeLike
Ik heb in de Hazelaarstraat gewoond; vlakbij de Haagdoornstraat. In sommige huizen in de straat zag je ook reparaties, of schade die nog het meeste leek op kogelgaten. Een buurvrouw vertelde me dat zij als kind het bombardement had meegemaakt; dat ze met z’n allen in het schuurtje achter ons huis waren gevlucht. Daarna moesten ze echt vluchten, met een handkar en een witte vlag.
LikeLike
Zoals u links en rechts gelezen hebt, ben druk doende om deze herdenking in leven te houden. In de periode 50 jaar na dato heeft de stichting Arnhem in Oorlogstijd ( waar ik toen secretaris van was) een herdenking gehouden in het NUON-gebouw aan de Westervoortsedijk.
Nadien is er nooit meer wat gebeurd, maar door de herbouw van het voormalig terrein van de Gasfabriek ben ik al jaren bezig om de terug gevonden gedenksteen weer terug te plaatsen. Het is alleen jammer dat sommige instellingen langs elkaar heen lopen. Ik hou u via deze pagina wel op de hoogte. Mocht u echter meer te weten zijn gekomen dan gaarne even een bericht naar mij, of naar het Arnhems Oorlogsmuseum aan de Kemperbergerweg.
LikeLike