Diogenes-bunker blijft voorlopig potdicht

In de bunker is 33.000 kubieke meter beton verwerkt.

Een disco? Een museum? Ideeën genoeg voor de Diogenesbunker bij Schaarsbergen. Veel partijen hebben al nagedacht over de toekomst van het gebouw. Maar waarom? Voorlopig is het nog gewoon in gebruik door de Rijksoverheid.

De meeste monumenten zijn kwetsbaar. Dat geldt niet voor de Diogenes-bunker bij Schaarsbergen. In het kolos is 33.000 kubieke meter beton verwerkt. Toen de Duitse Luftwaffe het in 1945 verliet, heeft ze geprobeerd het bouwwerk met twee vliegtuigbommen te vernietigen. In 1948, toen er munitie lag opgeslagen, is er een flinke ontploffing geweest. Die knal doodde vijf legermedewerkers, maar het gebouw hield er bijna niets aan over. Het is onverwoestbaar.

Gründlichkeit

Hoe komt Arnhem aan dit grote blok Duitse Gründlichkeit op zijn grondgebied? Dat heeft te maken met de zogeheten Fliegerhorst Deelen. De Duitse bezetter breidde tijdens de Tweede Wereldoorlog de bestaande vliegbasis Deelen flink uit tot een uitgestrekt complex. Een onderdeel daarvan was de bunker, waar vanuit de zogeheten Grossraumgefechtsstand Diogenes 3 JD het luchtruim boven de Lage Landen en westelijk Duitsland bewaakte. Het was dus een commandocentrum.

Van 1952 tot 2013 diende het als opslag van archiefmateriaal. Sindsdien zijn er allemaal woeste plannen voor herbestemming van het gebouw. Moet er een disco in komen? Moet er een museum in komen? Daar zou in de loop van 2015 duidelijkheid over komen, werd ongeveer een jaar geleden bekendgemaakt. Het nabijgelegen Museum Deelen, dat het erfgoed van de Fliegerhorst beheert, had zeker wel interesse.

Gewoon als bunker

Sindsdien hebben we er niets meer over gehoord. Wat gebeurt er intussen met het 60 bij 40 meter grote gevaarte in de bossen aan de rand van de gemeente Arnhem? Bij het museum weten ze van niets meer, behalve dan dat ik bij het Rijksvastgoedbedrijf moet zijn. Daar moeten ze even opzoeken waar ze het voor gebruiken. “O, ik zie het al. Gewoon. Als bunker!”

Gelukkig krijg ik na wat doorverwijzingen te horen hoe het zit. Om een lang verhaal kort te maken: voorlopig komt er helemaal geen herbestemming van de Diogenesbunker. Volgens een medewerkster van de dienst houdt de overheid het nog minstens vijf jaar.Waar het gebouw precies voor wordt gebruikt, maakt het Rijksvastgoedbedrijf niet duidelijk: door “diverse (rijks)overheidsinstanties”.

Geen interesse meer

En daarna? “Als we tot afstoot overgaan, dan hebben we eerst al geïnventariseerd of er andere rijksoverheidspartijen zijn die erin gehuisvest kunnen worden. Op dit moment ga ik ervan uit dat er geen interesse is uit die hoek.” En dan? “Dan gaan we het gesprek aan met de provincie Gelderland en daarna met de gemeente Arnhem, om te bekijken wat de mogelijkheden zijn tot herontwikkeling van dit rijksmonument.”

Kortom, hier gaat waarschijnlijk wel meer dan vijf jaar overheen. Dan hebben we weer een heel ander kabinet – of hetzelfde weer terug, zo gaan die dingen – en is het beleid misschien weer heel anders. Kort gezegd: herbestemming van de Diogenesbunker is voorlopig nog niet aan de orde. Waarom maakte iedereen dan allemaal plannen? Waarschijnlijk wishful thinking; iedereen wil wel iets leuks doen met zo’n stoer gebouw.

In de la

Fijn dat sommige partijen dit soort plannen met veel aplomb aankonidigen. Maar ze kunnen gewoon een la in en daar nog even blijven. Helaas blijft de Diogenes-bunker nog zeker tot 2021 gesloten voor het publiek, dus waarschijnlijk ook voor mij. Dat vind ik erg jammer, want ik ben heel nieuwsgierig naar het gebouw. Geduld hebben, dus…

Foto: RCE (via Wikimedia)